Verminderde zaadkwaliteit

Informatie

Ook bij een verminderde zaadkwaliteit kan een zwangerschap ontstaan, al is de kans dan vaak kleiner of duurt het langer voordat het zover is. Het ontstaan van een zwangerschap hangt ook af van andere factoren bij de vrouw, zoals een eisprong en doorgankelijkheid van de eileiders. Zaad van verminderde kwaliteit geeft geen verhoogde kans op afwijkingen bij een baby.

Als de uitslag van het onderzoek naar de zaadkwaliteit een afwijkend beeld geeft, kan dit komen door koorts, medicatiegebruik (bijvoorbeeld ACE-remmers, tricyclische antidepressiva en anti-epileptica), hormonale preparaten (zoals anabole steroïden, antiandrogenen, progestagenen, oestrogenen), drugs (cannabis), chemotherapie, radioactieve straling, bestrijdingsmiddelen (pesticiden), oplosmiddelen, zware metalen of lasdampen.

Als de afwijkende uitslag van het zaadonderzoek niet is veroorzaakt door bovengenoemde zaken, wordt verder gekeken naar mogelijke afwijkingen bij de man. De arts kijkt onder andere naar zijn lichaamsbouw, BMI, aanwezigheid van borstvorming en het beharingspatroon. De zaadballen worden onderzocht op inhoud en aanwezigheid van (overmaat aan) bloedvaten, varicocèle genoemd.

Symptomen

Het lukt niet om binnen een jaar in verwachting te raken.

Onderzoeken

Om de mogelijke oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid te onderzoeken, neemt de arts eerst een medische vragenlijst (anamnese) af over uw voorgeschiedenis. In een laboratorium onderzoekt de laborant de kwaliteit van het zaad. Zo nodig verricht de arts ook een lichamelijk onderzoek en vraagt hij of zij nog andere, aanvullende onderzoeken aan.

Bij de sperma analyse probeert de arts deze afwijkingen op te sporen. Het zaad wordt onderzocht op onder andere hoeveelheid, beweeglijkheid, abnormaal gevormde zaadcellen en het voorkomen van samenklontering van zaadcellen. Al deze beoordelingspunten worden nauwkeurig beschreven. Het zaadonderzoek geeft informatie over de kwaliteit van het zaad. Het is belangrijk om ongeveer drie dagen voorafgaand aan het onderzoek geen zaadlozing te hebben. Daarom is het verstandig het zaadonderzoek niet tijdens de vruchtbare periode te plannen. U kunt het zaad thuis of in het ziekenhuis produceren door te masturberen en het op te vangen in een door het ziekenhuis meegegeven potje. De meeste ziekenhuizen hebben een speciaal kamertje hiervoor. Als u het zaad thuis produceert, moet u het het liefst binnen twee uur naar het ziekenhuis brengen. Het zaad moet u op kamertemperatuur (broekzak) vervoeren. Vaak lijkt het of u maar weinig zaad produceert, maar het is voldoende voor het onderzoek. Het zaad wordt in het laboratorium onder de microscoop onderzocht en er wordt gekeken naar de hoeveelheid zaadcellen, de beweeglijkheid en hun vorm. Soms wordt de beweeglijkheid na een paar uur opnieuw beoordeeld. Gemiddeld duurt het twee tot drie weken voordat de uitslag bekend is. Uw behandelend arts bespreekt de uitslag met u. Zaadonderzoek is een momentopname. De kwaliteit van het zaad is niet constant. Ziekte of medicijngebruik beïnvloeden de uitslag. Als blijkt dat de kwaliteit van het zaad niet optimaal is, adviseert de arts vaak het onderzoek te herhalen.

Behandelingen

Verminderde zaadkwaliteit is een medisch gegeven waar u in de meeste gevallen niets aan kunt doen. Wel zijn er een aantal leefregels voor een man met verminderde zaadkwaliteit. Voor al deze leefregels geldt dat nooit echt goed onderzocht is of ze de kwaliteit van het sperma werkelijk verbeteren en of dat ze de kans op zwangerschap verhogen. Een garantie voor een verbetering van de spermakwaliteit door deze maatregelen is dan ook zeker niet te geven. Maar het is het proberen waard. Omdat de vorming van een zaadcel ongeveer drie maanden duurt, kunt u met deze leefregels pas na die periode een eventuele verbetering van de spermakwaliteit verwachten.

Leefregels

• Probeer strakke en zeer warme kleding zoveel mogelijk te vermijden. Draag dus liever ruim zittend ondergoed (boxershort) in combinatie met een ruime broek, dan een nylon onderbroek onder een strakke spijkerbroek. Draag ook 's nachts liever geen of eventueel ruim zittend ondergoed in plaats van een wollen pyjamabroek.
• Probeer vele en langdurige hete baden of saunabezoek zo veel mogelijk te vermijden.
• Het gebruik van elektrische dekens is vanwege de warmte mogelijk minder verstandig.
• Het ‘sparen' van sperma lijkt niet goed te zijn voor de kwaliteit. Ongeveer twee à drie zaadlozingen per week is mogelijk het beste.
• Probeer te stoppen met roken, eet gezonde voeding met voldoende vitaminen en vermijd overmatig alcoholgebruik.

Nuttige links

Contact

De polikliniek Fertiliteit is telefonisch bereikbaar tussen 9.00 en 12.00 uur en tussen 13.00 en 16.00 uur, via 036 868 95 44. U kunt dan alleen bellen om een afspraak te maken.
Voor alle medische vragen kunt u bellen tijdens het verpleegkundig spreekuur van 13.00 uur tot 13.45 uur, naar 036 868 95 45.